 Yo'nalish Kodi | 5440100 |
 Kasbiy mutaxassisliklar | Veterinar, kinolog. |
 Ixtisosliklar |
|
 Qobiliyatlar | Veterinar bo‘lish uchun qandaydir muhim qobiliyat talab etilmaydi, lekin intellektual, jismoniy va psixologik yuklamalarga bardosh bera olish; hayvonlarni sevish; junga va hayvon so‘lagiga allergiya bo‘lmasligi lozim. |
 Fanlar | biologiya, zoologiya, kimyo, ona tili va adabiyot, jismoniy tarbiya, informatika, chet tili. |
 Mazmuni | |
 Afzalliklar | ezgu ish; ijodiy xarakterga ega, hayvon egalari tomonidan hurmat qozonish, shaxsiy hayvonlar shifoxonasini ochish va ilmiy karerani boshlash, doimiy ravishda sevimli hayvonlar bilan birga bo‘lish imkoniyati. |
 Kasbiy qiyinchiliklar | eng past yoki eng yuqori darajadagi ko‘rsatkichlar bilan xarakterlanadigan asabiy ish; hamma vaqt ham mehnatga yarasha yuqori natijalarga erishish imkoni mavjud emas; yuqori maoshli ish topish mushkul; dalada qishloq xo‘jalik hayvonlari bilan ishlash; davolashning imkoni bo‘lmagan hayvonlarning egalari bilan mojarolar kelib chiqishi; har doim ham hayvonlar bilan chiqisha olmaslik; ayrim hollarda sevimli hayvonlar bilan vidolashish azobi; sog‘lik uchun zararli jihatlari: allergik va yuqumli kasalliklarning kelib chiqish xavfi; me’yorlanmagan ish kuni. |
 Batafsil ma`lumot | Agar qalbingizda hayvonlarga nisbatan muhabbat bo‘lmasa, siz uchun veterinar bo‘lib ishlash maroqli bo‘lmaydi. Hayvonlarni sevish va ularni davolash - boshqa-boshqa tushunchalar. Veterinar esa har bir hayvonni tekshirishiga, davolashiga, unda operatsiya o‘tkazishiga, undan tahlil uchun qon, peshob, axlat olishiga to‘g‘ri keladi. Bu ishni faqatgina shinam shifoxonada emas, balki katta dalada amalga oshirish ham veterinarning zimmasida bo‘ladi. Otlar, buqalar kabi hayvonlar bilan ishlash oson kechmaydi. Agarda bu hayvonlar davolash jarayonida ularga berilgan og‘riqdan g‘azablansa, ko‘ngilsiz holatlar yuz berishi tayin, ammo qo‘rquvga hojat yo‘q, bu sohada ancha ilgari xavfsizlik choralari ko‘rib qo‘yilgan. Qolaversa, bu kasb nafaqat maxsus bilimlarni, kutilmagan holatlarda tezkorlik bilan qaror qabul qila olish mahoratini va o‘tkir aqlni, balki jismoniy chidamlilik va kuchni ham talab qiladi. Veterinariya bilan qiziqqan ayrim maktab o‘quvchilari esassirkdagi jozibador harakatlarni amalga oshirayotgan hayvonlarni ko‘rib, bu kasbni nihoyatda qiziqarli va maroqli deb bilishadi, ammo bu ish daladagi qoramollar bilan ishlashdan ko‘ra ancha qiyinroq.ssirkdagi hayvonlar ham xuddi g‘azablangan buqalardek xavfli bo‘lishi mumkin. Agar dalada egasining nazorati ostidan chiqqan hayvonlarni to‘xtatib qolish mumkin bo‘lsa,ssirkda bu narsa hamma vaqt ham amalga oshavermaydi. San’atkor hayvon – bu juda ham qadrli mavjudot, unga ziyon etkazish mumkin emas va bu holat uchun dressirovkachi sizga rahmat aytmaydi. Axir, hayvon u uchun shunchaki pul ishlash manbai emas, balki u juda ham qattiq bog‘lanib qolgan sherigi hamdir. Ushbu so‘zlarni egalari veterinariya shifoxonasiga olib keladigan itlar, mushuklar, to‘tiqushlar va yana boshqa bir qator jonzotlar uchun ham aytsa bo‘ladi. Ular o‘z uy hayvonlarini davolatishgani uchun shunchaki haq to‘lashmaydi, balki o‘zlari uchun yoqimli va aziz bo‘lgan hayvonlarning hayotini veterinarga ishonib topshirishadi. Veterinar va insonlarni davolovchi shifokorlarning ishlari bir-biridan nimasi bilan farq qiladi? Kasallangan hayvon insonlarga o‘xshab qaeri og‘riyotganini ayta olmaydi. Baribir, to‘g‘ri tashxic qo‘yish juda ham muhim. Hayvonlar – xuddi yosh bolalardek va bu haqda unutmaslik lozim. SHuning uchun bo‘lsa kerak, ko‘plab shifokorlar kasallangan hayvonlarning ko‘zlariga qaray olmasligidan shikoyat qilishadi. Veterinar yana qaerda ish olib borsa bo‘ladi?Ilmiy karerani boshlash mumkin, lekin shunda ham qoramollarga to‘lgan dalalardan qochib qutulib bo‘lmaydi. Kimdir vaqt o‘tishi sayin farmakologiya bilan shug‘ullana boshlaydi. YAna kimdir esa hayvonlar dori-darmonlarini savdo qilish bilan shug‘ullana boshlaydi, bu narsaga o‘zida ishtiyoq sezsa, albatta. Kinolog kim? Bu kasbning qishloq xo‘jaligi yoki oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishga aloqasi bo‘lmasa-da, hayvonlar bilan, aniqrog‘i, itlar bilan ishlashga asoslangan. Uning vazifasi naslli itlarni ko‘paytirish va ularni kinologiya klublari orqali sotishdangina iborat emas. Qo‘riqchi yoki iskovuch itlarni asrash, o‘rgatish, urchitish - kinologiyaning o‘ziga xos sohasi bo‘lib hisoblanadi, axir itlar turli soha mutaxassislarining eng yaxshi yordamchilari bo‘lib xizmat qilishadi, ya’ni chegarachilar, bojxona xizmatchilari, militsiya xodimlari, qutqaruvchilar, cho‘ponlar, o‘rmonchilar, qo‘riqchilar, giyohvandlikka qarshi kurashuvchi mutaxassislar o‘z ish faoliyatlarida itlarning yordamidan keng foydalanishadi. Ko‘zi ojiz kishini etaklab yuradigan itlar ham bor. Insonning bunday beminnat yordamchilarini ko‘paytirish, nasl olish va yoshning ma’lum bir davrigacha parvarishlash – kinologning vazifasiga kiradi. Itchilik xo‘jaligi xizmatga, klubga, ovga va fanga doir sohalarga bo‘linadi. SHunday bo‘lsa ham, bugun ovga va klubga doir sohalar bir-biriga qo‘shilib bormoqda. Bunday klublarda ishlovchilar, har xil nasldagi itlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar bankini yaratadi va maxsus kartotekalarni yuritishadi. Bu kartotekalarga kiritilgan itlarning egalari kuchukchalarni klubning yangi mijoziga sotishi mumkin. Klubda bugun bo‘lajak ov itlarini tanlash ham mumkin. Bu erda, albatta, itlar naslchiligiga va har bir etishtirilayotgan naslga doir maxsus, ya’ni it yoki uning bolalariga qanday kasalliklar xavf tug‘dirishi, ularni kasalliklardan qanday asrash kerakligi, har bir nasl uchun ozuqa turi hamda ovqatlanish rejimini tanlash, ularning yungini parvarishlash, quloq, dumini kesish kerak yoki kerak emasligi to‘g‘risidagi bilimlar talab etiladi. Itlarni o‘rgatuvchi instruktor uchun itlar bilan ishlashda katta axborot hajmiga ega bo‘lishning o‘zi kamlik qiladi. Jonivorlarni o‘rgatish, ya’ni dressirovka qildirish va bu ishning nozik tomonlarini ularning egalariga ham tushuntirishga to‘g‘ri keladi. Bu ishda qobiliyatsiz hech narsa qilib bo‘lmaydi. Afsuski, bu aqlli jonivorlar odamlardan ham anchagina qaysar bo‘lishadi. Hattoki tarbiyalash ancha engil bo‘lgan nemis ovcharkasiyam, mehr va sadoqatini namoyish qilgan holda, har doim ham topshiriqlarni bajarishni istayvermaydi. SHuning uchun ham siz kinolog kasbini qo‘lga kiritib, hamma vaqt ham itlar qalbining egasiga aylana olmaysiz. SHunday holatlarda ham itchilik xo‘jaligida ish topiladi. Itlarni tarbiyalashdan tashqari, ularni boqish, ko‘zdan kechirish, sayr qildirish va ko‘rgazmalarda namoyish qilish ham lozim. Bu erda menejmentsiz ish bitmaydi, itlarni ko‘paytirish – kattagina daromad keltiruvchi jiddiy mashg‘ulot hisoblanadi. Klub rahbarining o‘zi, albatta, dressirovkachi bo‘lishi shart emas, lekin muayyan maqsadlarda itlarni etishtirish hamda ko‘paytirishning o‘ziga xos jihatlarini bilishi, tashkiliy va moliyaviy masalalarni hal qila olishi, maqsadga muvofiq. Itchilik xo‘jaligining xizmatga doir sohasida kerakli zotdagi itlarni ko‘paytirish bilan emas, balki ularni bevosita xizmatda foydalanishga o‘rgatishadi. CHegarachi itlarga ham, militsiya itlariga ham, bojxona itlariga ham u yoki bu operatsiyani bajarishda, ya’ni izni topish, jinoyatchini ushlash, portlovchi modda yoki kontrabanda yuklarini aniqlashda sifatli ta’lim shart bo‘ladi. To‘rt oyoqli hamkorlarni bunday o‘qitish uchun esa maxsus tayyorgarlik talab qilinadi. Kinologiya - itlarning hayoti va fe’l atvorini o‘rganadigan fan ekanligini unutmasligimiz lozim. Kinologiya - faoliyatning bilim va ko‘nikmalar bo‘yicha etarlicha tor doirasi. U aktyorlik, jurnalistlik va boshqa ijodiy kasblardan kam bo‘lmagan darajada insonning tinkasini quritadi. Itlar insonlarni nihoyatda yaxshi tushunganligi va sodiqligi uchun ular bu jonivorlarga juda ham bog‘lanib qolishadi. Kinologlik kasbi – ezguli va qiziqarli ish. Agar kinolog o‘z yo‘lini itchilik xo‘jaligida topa olmasa, hayotda ham o‘z o‘rnini topishi qiyin bo‘ladi, lekin har qanaqa holatdan ham chiqib ketishning yo‘li bor. Hech bo‘lmaganda, bu sohada olingan bilimlar shaxsiy hayvonlaringiz bilan muloqotda asqotadi. Omad sizga, bo‘lajak kinologlar! |